Categorie: Cultuur en duurzaamheid

Dat is een goeie vraag! Wanneer we bedenken dat het ons omringende milieu een directe invloed heeft op onze gezondheid, dan kan met zekerheid gesteld worden dat het binnenmilieu heel wat schoner is geworden sinds de algeheel geldende rookverboden in openbare gebouwen en voertuigen. Wanneer mensen Pouch Patrol gebruiken, verplichten zij hun medemensen niet langer tot het inademen van tabaksrook. De rookgordijnen in het binnenmilieu zijn daardoor verdwenen.

We leven tegenwoordig in een verslavingsmaatschappij en nicotine is een substantie waaraan veel mensen verslaafd zijn geraakt. Om rokers te ontmoedigen een sigaret op te steken, zijn er algeheel geldende rookverboden in het leven geroepen. Veel (ex-)rokers zijn daarom overgestapt op het gebruik van Volt snus om toch aan hun behoefte aan nicotine te kunnen voldoen. Wat het buitenmilieu betreft, de kans op bos- en natuurbranden door een achteloos weggegooide sigarettenpeuk is sterk verminderd doordat steeds meer mensen Volt snus zijn gaan gebruiken en de sigaretten laten staan.

Een van de meest opvallende kenmerken van de Amish gemeenschap in Noord-Amerika is hun eenvoudige manier van leven. De Amish zijn zeer religieus en hun strikte manier van leven is grotendeels verweven met hun protestantse geloof. Ze vormen een gesloten gemeenschap.

Soberheid

De samenleving van de Amish is agrarisch en ambachtelijk. Al het werk wordt op een ouderwetse manier gedaan, precies zoals hun voorvaderen het (boeren)werk verrichtten. De Amish gemeenschap is dan ook erg traditioneel en weigert het gebruik van moderne hulpmiddelen. De moderne wereld belooft volgens de Amish weinig goeds en ze proberen zo mogelijk de moderne invloeden van de westerse beschaving af te weren. Hun zelfvoorzienende en sobere levenswijze lijkt bizar voor ons westerlingen, maar nader bekeken is hun eenvoudige manier van leven veel duurzamer dan de onze! De Amish vinden de degeneratieve levensstijl van de westerse samenleving ronduit slecht. Het creëert alleen maar luiheid en passiviteit. De kinderen van de Amish worden dan ook traditioneel en geïsoleerd opgevoed, zodat de normen en waarden van de gemeenschap kunnen worden doorgegeven. Door kranten, radio, televisie, het internet en (mobiele) telefoons weg te houden uit hun leven, kunnen ze veel misleiding vanuit de westerse beschaving ontwijken.

Vanaf de 11e eeuw zijn de Qashqai nomaden vanuit Centraal Azië naar Iran gekomen en sindsdien bevolken ze de woestijnen in het zuid-oosten van het land. De Qashqai clans zijn typische veenomaden. In de zomer laten ze hun schapen en geiten grazen in de bergweiden tussen Isfahan en Shiraz en in de winter zoeken ze de warmere streken op nabij de Perzische Golf.

Duurzame levensstijl

De levenswijze van de Qashqai clans is traditioneel, geheel in de voetsporen van hun voorouders. Ze leven in tentenkampen en trekken elke dag rond met hun vee.

Deze veenomaden leven in perfecte harmonie met hun natuurlijke omgeving. Ze halen water uit de rivier of uit de dichtstbijzijnde bron en leven op zonne-energie. Ze zijn volkomen aangewezen op hun schapen en geiten, omdat die voor voedsel (vlees en melk) zorgen. Van de schapen- of geitenmelk wordt ook kaas en yoghurt gemaakt. Verder wordt de wol gesponnen en gebruikt voor het weven van de traditionele Kelim-tapijten, die ze vervolgens verkopen op de markten in de steden. Deze Kelim-tapijten zijn overigens erg geliefd in de westerse landen. Hoewel het voor de Qashqai nomaden steeds moeilijker wordt om hun levenswijze op deze manier voort te zetten, is het de gehechtheid aan hun eeuwenoude traditie die hen op de been houdt.

Onze moderne westerse cultuur is een welvaartssamenleving. Een welvaartssamenleving kenmerkt zich door overvloed. Wij ervaren in ons dagelijks leven een overvloedig aanbod van goederen en diensten. Onze samenleving draait op volle toeren om het systeem in stand te houden. We moeten produceren en hard werken, geld verdienen en daarna vooral veel consumeren.

Overbelasting

We consumeren veel meer dan we nodig hebben. We overladen onszelf met een teveel aan goederen en diensten. Wij raken overbelast, zowel in het geven (hard werken en produceren) als in het nemen (consumeren). Een negatieve spiraal is in werking gezet. Vele westerlingen lijden aan stressverschijnselen zoals een burn-out. Maar ook de aarde raakt overbelast en vertoont uitputtingsverschijnselen. Het natuurlijke evenwicht is gigantisch verstoord.

Hoekstenen

Hoe zijn we in dit systeem terecht gekomen, kunnen we ons afvragen! Hoe is onze westerse cultuur ontstaan? Wat zijn haar fundamenten? Onze hedendaagse samenleving is ontstaan in Europa en heeft zich vervolgens in een rap tempo verspreid over de wereld. De hoekstenen van onze westerse cultuur zijn onder meer het christendom, het kapitalisme, de (empirische) wetenschap, de industrialisatie, de democratie en de secularisatie. De verspreiding van het westerse gedachtegoed heeft plaatsgevonden via christelijke missies, imperialisme, handel en kolonisatie en vindt momenteel plaats via de massamedia. De normen en waarden van de westerse cultuur hebben zich min of meer opgedrongen aan de rest van de wereld met alle gevolgen van dien.

Etnocentrisme

De westerse beschaving wordt een dominante cultuur genoemd omdat het zichzelf superieur acht vergeleken met andere culturen. Dit is een vorm van etnocentrisme. De eigen westerse cultuur is de maatstaf geworden voor het beoordelen van andere culturen. Deze etnocentrische houding van de westerse cultuur heeft de verspreiding van haar gedachtegoed gefaciliteerd. Andere culturen worden als inferieur of zelfs ‘primitief’ beschouwd. Dit getuigt van een grote arrogantie! We hebben hier te maken met waardeoordelen en normatieve begrippen die volgens de antropologische wetenschappen volledig subjectief zijn en tevens aangeleerd. Objectief bekeken kan een andere cultuur dus nooit inferieur zijn. Een andere cultuur is net zo bijzonder als onze eigen cultuur!

Reclame

De dominante houding van de westerse cultuur zien we terug in de hantering van reclamespots. Reclame wordt aan de mensheid opgedrongen via radio, televisie, het internet en via grote reclameborden in steden en langs autowegen. We worden aangemoedigd om bepaalde producten en diensten te kopen. De meeste reclames maken ons wijs dat er iets aan ons mankeert en dat het product of de dienst waarvoor wordt geadverteerd dé oplossing biedt voor ons gebrek aan geluk. Ook hier hebben we te maken met waardeoordelen en normatieve begrippen.

Destructief

De reclame en ons koopgedrag dat daaruit voortvloeit is de motor waarop onze moderne westerse samenleving draait. Op deze manier dienen wij de fatale massaproductie en houden wij die in stand. Het is de hoogste tijd om onze destructieve levenswijze te veranderen. Consuminderen is één optie. Een andere optie is te kijken naar andere culturen die meer duurzaam zijn dan onze westerse cultuur.

De geschiedenis van de mensheid begint met de nomadische volkeren die de aarde bewoonden. Dit waren de jagers en verzamelaars uit de prehistorie. Omstreeks 10.000 voor onze jaartelling begonnen de nomaden van de Vruchtbare Maansikkel zelf gewassen te verbouwen en ontstonden de eerste agrarische samenlevingen. Sedentarisatie was het gevolg en later werden de eerste dorpen en steden gebouwd in het oude Mesopotamië.

Jagers en verzamelaars

De oudste nomadische volkeren onderhielden zichzelf door middel van het verzamelen van bessen en wilde planten en het jagen van dieren. Dit leverde genoeg voedsel op voor de rondtrekkende families. Een nomadische cultuur kenmerkt zich door de vorming van kleine groepen die geen vaste woonplaats hebben. De nomaden trekken van het ene gebied naar het andere gebied en verzamelen het voedsel dat voorhanden is. Een hedendaags voorbeeld van jagers en verzamelaars is de Inuït bevolking van Groenland en omstreken, hoewel sedentarisatie ook daar in toenemende mate plaatsvindt.

Veenomaden

Naast de jagers en verzamelaars waren er ook nomaden die met hun vee rondzwierven. De rondtrekkende herdersvolkeren uit de bijbelse geschiedenis zijn ons allen bekend. Deze nomadische stammen trokken van weide naar weide om hun vee te laten grazen. Ook tegenwoordig zijn er nog veenomaden te vinden, zoals de Tuaregs in de Sahara en de Maasai in Kenia. Verder zijn er zee- en riviernomaden die van de visserij leven, bijvoorbeeld de Guato die langs de Paraguay rivier rondtrekken.

Gezonde circulatie

Nomaden leven in volstrekte harmonie met de natuur. Ze nemen van de natuur wat voorhanden is en door rond te trekken geven ze de natuur de tijd om te regenereren. Van roofbouw is dus geen sprake! De vruchtbare velden zijn voor alle nomaden toegankelijk. Alles is van iedereen. Circulatie is van levensbelang, zowel voor de nomaden zelf als voor de natuurlijke omgeving. Er is geen notie van (lands)bezit. Daarom zijn de rondtrekkende nomadische groepen sociaal egalitair en hebben een niet-hiërarchische structuur.

Domesticatie

Nomaden hebben het helaas steeds moeilijker in onze geciviliseerde wereld van vandaag. Het grootste deel van de mensheid leeft momenteel in steden en dorpen. Het sedentarisatieproces heeft ervoor gezorgd dat de velden werden toegeëigend. Eigendom, bezit en status deden hun intrede in de wereld. De vruchtbare velden zijn ‘op slot’ gezet en onderworpen aan domesticatie. Een natuurlijke circulatie is aan banden gelegd. Het gevolg is constipatie in al haar verschijningsvormen, zoals de ernstige milieuvervuiling waar wij tegenwoordig mee kampen.

Zoals we allemaal weten wordt duurzaamheid steeds belangrijker. Dit is vooral een reactie op de snelle technologische en maatschappelijke veranderingen, die ervoor hebben gezorgd dat we alles kunnen krijgen waar ons hart maar om vraagt. Aan de ene kant is dit natuurlijk wenselijk en goed, maar aan de andere kant heeft deze mentaliteit gezorgd voor een flinke achteruitgang wat betreft ons milieu. Dit zorgt ervoor dat we, desondanks al deze razendsnelle ontwikkelingen in producten, steeds meer stapjes terug moeten zetten om de wereld in een betere staat te krijgen.

[IMAGE=fOrFBkfJVBuH.jpg]

Duurzaamheid is daarom erg belangrijk. Om zo goed mogelijk op de wereld te kunnen leven, moeten we ervoor zorgen dat we de duurzaamheid van de aarde niet uitputten. Hoe meer producten er in de wereld worden geroepen, hoe moeilijker het echter wordt om alle verleidingen te weerstaan. Daarom moeten we ervoor zorgen dat we ons koopgedrag veranderen. Dit is één van de beste manieren om een maatschappelijke bijdragen te leveren aan ons milieu.

Koopgedrag

Er zijn een aantal goede manieren om aan ons koopgedrag te werken. Ten eerste kunnen we dit doen door ons verlangen naar kwantiteit om te zetten in een verlangen naar kwaliteit. In het geval van schoenen bijvoorbeeld, is het belangrijk om te kiezen voor een paar dat aan alle kwaliteitseisen voldoet, zowel als aan onze esthetische eisen. We moeten niet langer kiezen voor goedkoop en leuk, maar voor goed en mooi. Verschillende winkels, waaronder ook Rieker Schoenen, helpen ons bij het maken van verstandige keuzes waar de aarde ons later voor zal bedanken. Het aanschaffen van een duurzaam paar schoenen helpt ons dus al bij het behoudt van onze aarde.

Mentaliteit en maatschappij

We kunnen op vele manieren werken aan deze mentaliteit, maar allereerst is het belangrijk dat we ons af leren zetten van de meute. We hoeven niet altijd nieuwe versies van reeds bestaande producten aan te schaffen, enkel omdat onze vrienden en kennissen al een stapje op de technologie vooruit zijn gegaan. In plaats daarvan moeten we vooral kijken naar wat we echt nodig hebben, en niet naar waar de maatschappij ons toe aandringt. Dit betekent dat we onze verlangens dichter bij onszelf moeten gaan zoeken. Zo zullen we op een verstandige, duurzame manier keuzes leren maken.

Zoals we zien begint het behouden van het milieu niet bij onze acties, maar bij onze mentaliteit en onze maatschappij. We moeten proberen om niet om ons heen te kijken, maar terug tot onszelf te keren. We moeten onszelf leren kennen, om zo te kunnen achterhalen wat de aarde van ons nodig heeft. Door onszelf producten van goede kwaliteit te gunnen, en ons zo af te zetten van onze wegwerpcultuur, worden wij, en later ook de aarde, een stuk vrolijker.

Iedereen heeft wel eens gehoord van het sjamanisme. Het moderne sjamanisme is een spirituele beweging en wordt geassocieerd met sjamanentrommels, trance-toestanden, astrale reizen, contacten met geesten, symbolen enzovoort. Echter, het oorspronkelijke sjamanisme stamt af van de religieuze praktijken van de Siberische volkeren. Andere voorbeelden van volkeren die het sjamanisme beoefen(d)en zijn de Indianen, de !Kung in Afrika en de vroegere Keltische Druïden. Sjamanen worden ook wel medicijnmannen/vrouwen genoemd.

Animisme

Het sjamanisme gaat ervan uit dat heel het leven bezield is. Elementair is het animisme, hetgeen wil zeggen dat niet alleen mensen en dieren een ziel hebben, maar dat ook planten, bomen, stenen, bergen, rivieren, zeeën en hemellichamen bezield zijn. Dit impliceert tevens dat Moeder Aarde een ziel heeft. Omdat alles en iedereen bezield is, bestaat er geen gescheidenheid en is onderlinge communicatie mogelijk. Het ganse leven is doordrongen van een sacrale essentie en zo is alles met elkaar verbonden. Het symbool van deze verbondenheid is de heilige cirkel van heelheid.

Het evenwicht herstellen

Sjamanen zijn de medicijnmannen/vrouwen van hun samenleving. Zij worden ingeroepen bij crises, ziekten en andere onevenwichtigheden. Een sjamaan is eerst zelf door “de donkere nacht van de ziel” gegaan, bijvoorbeeld door middel van een (ernstige) ziekte, voordat hij/zij het helende werk kan verrichten voor de gemeenschap. Middels zijn/haar eigen persoonlijke crises heeft de sjamaan geleerd hoe te genezen en hoe het (sociale) evenwicht te herstellen.

De aarde helen

Een interessante hedendaagse medicijnvrouw is Sandra Ingerman. Zij heeft een aantal boeken over sjamanisme geschreven en wijdt zich vooral aan het helen van de aarde. Haar bevinding is dat de ontwrichting in de omgeving de disharmonie in de mensheid zelf reflecteert. Milieuvervuiling is dus een reflectie van onze persoonlijke onevenwichtigheid. Het is van groot belang om ons zelf te helen en te zuiveren opdat ook de aarde kan worden geheeld en gezuiverd. Zo binnen zo buiten!